Jolijn Taks (40)

De kracht van kwetsbaarheid

“Jolijn is niet normaal. Ze zal nooit functioneren in deze maatschappij. Succes ermee.”

Dat was de boodschap die haar ouders kregen toen Jolijn zes was. Een zin die een grote stempel op haar jeugd drukte. Jolijn Taks (40) groeide op met het gevoel dat ze nooit genoeg zou zijn. Toch leerde ze later dat deze afwijzing haar krachtiger zou maken. Nu woont ze met haar man en haar dieren in een oude boerderij in Koningslust. Samen knappen ze het huis langzaam op. En wat ooit ondenkbaar leek – een leven met verbinding, werk en betekenis – is werkelijkheid geworden.

Een kind dat anders was

“Ik heb me altijd anders gevoeld,” zegt Jolijn. Ze was slim, leerde makkelijk, maar werd juist daardoor buitengesloten. Het pesten begon al vroeg en bleef jarenlang doorgaan. Op haar vijfde vroeg ze haar moeder: ‘Had jij ook wel eens gewild dat je nooit geboren was?’ Een vraag die de zwaarte van haar jeugd laat zien.

Hulpverlening werd al snel ingeschakeld. Ze moest tekeningen maken en spelletjes doen in een donkere kamer die haar benauwde. “Daarna vertelden ze mijn ouders; Jolijn is niet normaal. Ze zal nooit functioneren in deze maatschappij. Ik was zes!”

“Ik heb me altijd
anders gevoeld.”

- Jolijn

Het label en de leegte

Later kreeg ze de diagnose Asperger. Ze ging naar speciaal onderwijs, maar ook daar voelde ze zich een buitenstaander. “Ik werd vaak uit de klas gehaald voor begeleiding. Dan word je nóg specialer. Soms zat ik alleen in een lokaal met mijn boekje en werkte alles in één les af.”

Echte aansluiting vond ze niet. “Ik knikkerde met kinderen die veel jonger waren, of ik praatte met oudere kinderen over de diepte van het leven. In mijn eigen groep paste ik niet. Dus als ik aan mijn jeugd denk, is dat heel eenzaam en alleen, ja.”

Gelukkig bleven haar ouders geloven in haar mogelijkheden. “Ze zeiden: we gaan je niet opvoeden alsof je niks kunt. We gaan je weerbaar maken. Dat was mijn redding.” Toch groeide in haar hoofd het idee dat het nooit iets zou worden.

Donkere jaren

Als tiener gleed Jolijn verder weg. Ze begon verschillende opleidingen, maar brak telkens af. “Eén keer hield ik een jaar lang vol dat ik naar school ging. In werkelijkheid bleef ik thuis.” Ze werd ‘onbegeleidbaar’ genoemd en begon dat zelf ook te geloven.

Ze kreeg te maken met zware depressies. “Op een gegeven moment kwam ik mijn bed niet meer uit. Mensen zeiden dat ik lui was, maar ik was gewoon ziek.” Suïcidale gedachten volgden. “De eerste keer dacht ik: wat als er nu een auto van rechts komt en mij schept? Ik schrok me kapot… Maar dat stemmetje bleef. Ik dacht dat ik dood wilde, maar eigenlijk wilde ik geen ellende meer.”

Een onverwacht keerpunt

De grote omslag kwam toen ze vrijwilligerswerk in de kinderopvang ging doen. Daar gaf ze een presentatie over psychische klachten bij kinderen. “Ik haalde voorbeelden van mezelf aan en mijn klasgenoten herkenden zich erin. Toen voelde ik: mijn verhaal heeft waarde, ik kan anderen helpen.”

Stap voor stap vond ze een manier om haar leven anders in te richten. “Ik dacht altijd dat je moest werken en daarnaast leuke dingen doen. Maar voor mij werkt het beter om de dag te beginnen met iets waar ik blij van word. Eerst de honden uitlaten, de paarden voeren, even buiten zijn. Dan pas de rest.”

In de ochtenden hoort ze nog vaak de negatieve stem in haar hoofd. “Maar ik weet: die gedachten hoeven geen gewicht te krijgen. Ik laat ze voorbij drijven.”

Zelf de puzzel leggen

Na die eerste stappen volgde ze de opleiding tot ervaringsdeskundige. “Ik kreeg theorie, maar mocht zelf mijn puzzel leggen. Niemand die zei: dit ben jij. Dat was voor mij heel belangrijk.”

Het veranderde niet alleen haar werk, maar ook haar relaties. “Als jij verandert, passen sommige mensen niet meer bij je. Dat doet pijn, maar het levert ook een diepere band met jezelf op.”

Herstel ziet ze dan ook als een werkwoord; een continu proces. “Soms ga ik kopje onder en voel ik me donker en zwaar. Maar nu weet ik: ik kom weer boven. En dat is een wereld van verschil met vroeger.”

Werken vanuit nabijheid

Vandaag de dag werkt Jolijn bij Markieza. In opdracht van veertien gemeentes in Noord- en Midden-Limburg helpt ze ervaringsdeskundigheid een plek te geven in beleid en praktijk. “Het gaat om ruimte maken voor verhalen van mensen. Niet alleen: vertel je problemen. Maar ook: wie ben jij, waar word je blij van? Dus ook op het werk echte gesprekken voeren, waarin mensen zich gezien voelen.”

Volgens haar is ervaringskennis net zo waardevol als wetenschap. “Alleen samen krijg je een volledig beeld. Als je klachten alleen bekijkt als probleem, mis je wie iemand echt is. Ik heb geleerd: mijn kritische stem hoort bij mij. En omdat het er mag zijn, blijft het klein.”

“Het gaat om ruimte maken voor verhalen van mensen.”

- Jolijn

Terugkijken en vooruitzien

Als Jolijn terugdenkt aan haar jeugd, voelt ze compassie voor het kind dat het zo zwaar had. Soms is er verdriet, maar vaker trots. “Ik ben erdoor geworden wie ik ben. Dat zou ik niet willen inruilen.”

Voor de toekomst hoopt ze dat er steeds meer ruimte komt voor diversiteit en mildheid. Zelf wil ze gezond blijven en genieten van kleine dingen. Haar boodschap voor anderen is eenvoudig en krachtig: “Iedereen kent eenzaamheid. Voordat je oordeelt over iemand, denk eens terug aan je eigen momenten van eenzaamheid. En zet dan een stap naar die ander toe.”