Hoe ga je om met traumatische gebeurtenissen die door jezelf en anderen in de doofpot worden gestopt? Angelique van den Beld (39) uit Horst kreeg al op jonge leeftijd te maken met een verlieservaring en seksueel misbruik, maar vond in haar eigen omgeving geen luisterend oor. Haar innerlijke strijd vond een weg naar buiten in de vorm van angst- en paniekaanvallen, PTSS en een eetverslaving. Gelukkig vond ze dankzij lotgenotencontact en spiritualiteit een manier om daarmee om te gaan. Daarmee nam ze de regie over haar eigen herstel. Als vrijwilliger bij de Herstelacademie in Venlo geeft ze nu verschillende trainingen om anderen zo goed mogelijk te ondersteunen bij hun herstel.
Angelique groeit op in Sevenum. Als kleine meid klimt ze in bomen en zit ze op voetbal, maar daarbij stuit ze al snel op de ouderwetse normen van die tijd. “Stamp die k*t van het veld af!,” roepen de vaders langs de lijn haar teamgenoten toe. “Het liefst liep ik de hele dag in een trainingspak, maar mijn ouders vonden dat vreselijk. Altijd als we naar mijn oma gingen, dan moest ik zo’n lelijke strik in mijn haar, omdat zij dat zo mooi vond. Ik leerde zo dat het normaal was om aan bepaalde verwachtingen te voldoen. Ik had daardoor in mijn jeugd het idee dat ik niet in deze wereld paste. Ik ben een enorme pleaser geworden, en voelde mij niet gehoord en gezien.”
Wanneer Angelique’s tante al op jonge leeftijd overlijdt, komen de familieverhoudingen op scherp te staan. “Zij overleed aan een hersenbloeding toen ik vijf was, een paar dagen na mijn verjaardag. Dat heeft mijn ouders met name mijn moeder veel pijn gedaan. Daardoor was ze emotioneel niet echt bereikbaar voor haar eigen kinderen. Als ik er nu op terugkijk, dan heb ik me in die periode heel eenzaam en alleen gevoeld.”
Kort na het overlijden van haar tante wordt Angelique seksueel misbruikt door haar opa. “In mijn familie komt het al een aantal generaties voor. Blijkbaar zijn het trauma’s die van ouder op kind worden doorgegeven, maar die cirkel wordt niet doorbroken zo lang het maar in de doofpot wordt gestopt.”
Angelique voelt tijdens haar jeugd weinig ruimte om te praten over wat haar is overkomen. “Maar dat kwam misschien ook omdat ik niet goed onder woorden kon brengen wat eraan scheelde. Mijn moeder heeft echt wel veel geprobeerd om mij aan het praten te krijgen en om mij te helpen, maar ik kon niet vertellen wat er met mij aan de hand was. Ik voelde me rot, maar kon er mijn vinger niet op leggen. Maar ja, hoe kun je als kind nou je grens aangeven en vertellen dat er dingen gebeuren die je helemaal niet wil als je niet geleerd hebt hoe dat moet?”
Ook psychische hulpverlening kan voor Angelique in eerste instantie niet het verschil maken. “Ik heb vanaf mijn twaalfde heel veel psychologen en psychiaters gezien. De conclusie was telkens dat het probleem bij mij lag. De hulpverleners bedoelden het goed, maar probeerden me steeds uit te dagen of te pushen. Sommigen spoorden me zelfs aan om met stoelen te gaan gooien. Ze dachten zo misschien mijn verhaal over het seksueel misbruik uit me te kunnen trekken. Maar ik dacht dan: ‘ik ga op de klok kijken, wachten totdat de tijd voorbij is en ik kom niet meer terug’. Ik wilde wel geholpen worden, maar ik wilde het niet over het misbruik hebben. Misschien schaamde ik me, misschien verweet ik het mezelf, misschien wilde ik anderen beschermen, maar ik was er in elk geval nog niet klaar voor.”
- Angelique
Wanneer Angelique’s nichtje op een verjaardag van een familielid aangeeft dat ze óók door opa is misbruikt, is Angelique razend. “Ik ben toen naar de keuken gelopen en daar heb ik een mes gepakt. Dat mes is me afgenomen, anders had ik mijn opa waarschijnlijk iets aangedaan. Ik deed dat niet voor mezelf, maar om voor mijn nichtje op te komen. Ik heb geprobeerd het gesprek binnen mijn familie te starten, maar het werd afgedaan met ‘het valt wel mee’. Een oom is even kwaad geweest op mijn opa, maar vervolgens gingen zij ook weer als vrienden verder en zwegen ze over het misbruik.”
Ook haar eigen ouders zien de ernst van de situatie niet in. “Mijn vader heeft ooit een brief van een onbekende afzender gehad waarin stond dat mijn opa mij misbruikte. Mijn moeder en oma hebben me daarover aan de tand gevoeld nog voordat de brief bij mijn vader aankwam. Mijn moeder was toen een beetje instabiel en riep steeds ‘zeg me dat het niet waar is’. Dus toen zei ik dat het niet waar was, want ja, dat was toch wat ze wilde horen? Daarna is de brief door mijn moeder en oma in de open haard gegooid en verbrand. Als er niet over gesproken wordt, dan is het er niet.”
Angelique blijft haar negatieve ervaringen bij zich dragen en internaliseert haar angsten. “Ik heb manieren gezocht om ermee om te gaan, maar als je daar geen hulp bij hebt, ontwikkel je als kind vaak ongezonde patronen. Ik had nooit geleerd hoe ik mijn emoties onder controle moest houden. Als kind krijg je vaak een snoepje of koekje als je valt om de pijn wat te verzachten. Ik kan me voorstellen dat er daarmee al een klein zaadje wordt gepland. Je leert jezelf aan dat eten een verdoving voor de pijn is. Dus later, toen door verschillende gebeurtenissen dat kleine kindje in mij werd geraakt, probeerde ik dat opnieuw te verdoven met eten.”
Ondanks dat Angelique veel met sport bezig is en daardoor in het begin niet veel aankomt, heeft haar eetverslaving veel impact op haar dagelijkse leven. “Een eetverslaving is een hele vervelende, omdat eten en drinken wél een eerste basisbehoefte is. Het is dan super moeilijk om de grens te vinden tussen een gezond eetpatroon en een ongezonde gewoonte. Ik at bijvoorbeeld wel vaak gezonde dingen, zoals appels, maar nam er dan wel vijf op een dag. Uiteindelijk is het probleem dat je geen maat weet te houden. Ik kocht dan een cake met de intentie om er één plakje van te nemen, maar als het pak eenmaal open was, dan at ik de hele cake in een keer op.”
Wanneer Angelique voor het eerst zwanger raakt, valt het nieuws dat het een meisje wordt rauw op haar dak. “Mijn wereld stortte even in. Als het een jongetje was geweest, had ik het idee gehad dat hij veiliger was voor seksueel misbruik dan dat ik ben geweest.”
Na de geboorte van haar oudste dochter raakt Angelique in een depressie. “In het eerste jaar heb ik anderen echt voor de gek gehouden. Ik lag dagenlang in bed. Op het moment dat mijn vrouw thuiskwam, stond ik gauw op en deed ik alsof ik iets gedaan had. Door mijn eetverslaving werd ik steeds dikker. Op enig moment walgde ik zo van mezelf dat ik er een einde aan wilde maken. Van deze gedachte ben ik toen zo geschrokken dat ik hulp ben gaan zoeken. Ik kwam bij een boksclub in Horst terecht. De trainster sprak mij aan en wilde me graag helpen, maar wel op voorwaarde dat ik me liet begeleiden door een voedingsdeskundige en me mentaal en fysiek liet ondersteunen tijdens het traject. Ze sloot dat gesprek af met de gevleugelde woorden ‘It’s up to you!’. Ik heb deze kans met beide handen aangegrepen. Het boksen heeft me veel kracht en doorzettingsvermogen gegeven en was voor mij echt een kantelpunt."
Het is desondanks een turbulente periode voor Angelique. Na de geboorte van haar tweede dochter verbreekt ze de relatie met haar partner, omdat ze niet gelukkig is met haarzelf en de ander. Kort daarna krijgt ze opnieuw een relatie, maar ook die strandt. “Ik voelde me alleen en verlaten, ik was mezelf maar ook de ander kwijt. Ik raakte daar zo van in paniek dat ik de huisarts heb gevraagd om me te laten opnemen. Ik lag hele dagen te trillen in mijn bed en voelde me eenzaam, in de steek gelaten en gewoon rot. Dat 5-jarige kind in mij werd weer even getriggerd. Ik werd desondanks niet opgenomen, maar kreeg wel medicatie van mijn huisarts. Het hielp wel om het even te verdoven, maar dat was natuurlijk geen structurele oplossing.”
Uiteindelijk wil Angelique graag weten wat haar opa tot zijn daden heeft gedreven, in de hoop dat dat haar de broodnodige rust geeft. Tot een gesprek komt het echter niet, haar opa overlijdt vlak daarna. “Toen ik een telefoontje kreeg dat hij voor dood op de grond lag, heb ik mijn ouders ernaartoe gestuurd. Ik heb zelf opvang voor mijn kinderen geregeld en ben ondanks alles meteen een AED gaan zoeken. Ik beslis namelijk niet over leven en dood. Dat neemt niet weg dat ik heel opgelucht ben dat hij er niet meer is, omdat het toch iemand is die mij beschadigd heeft en mijn kinderen zou kunnen beschadigen.”
Antwoorden zal Angelique dus niet meer krijgen, maar ze zet haar vragen na het overlijden van haar opa alsnog op papier. “Ik heb een brief aan hem geschreven en ik heb mijn moeder de opdracht gegeven om die brief tussen zijn kleren te duwen. Ik wilde het mijn opa niet kwalijk nemen, want hij had ook een eigen trauma, maar hij was wel de volwassene in deze situatie, niet ik. Het heeft geen zin om uit haat en wrok iemand dingen toe te wensen, maar ik wilde wel graag erkenning en een uitleg.”
Angelique heeft uiteindelijk veel baat bij lotgenotencontact. Het helpt haar om haar gedachten onder woorden te brengen.“Ik ben als onderdeel van mijn herstel veel gaan sporten en veel gaan praten met andere mensen. Ik ben hersteltrainingen gaan volgen bij de Herstelacademie in Venlo. De open gesprekken met lotgenoten hebben me heel erg geholpen. Ik heb ook veel gehad aan spiritualiteit. Ik ben naar diverse retraites geweest en daar leer je andere mensen kennen en kom je aanraking met boeken en films. Ik ontwikkelde daar een andere visie en leerde beter luisteren naar mijn lichaam.”
“Het viel me bij mijn eerste retraite voor het eerst op dat ik probeerde te voldoen aan de verwachting van de ander. Bij de eerste opdracht ben ik buiten zeiknat geregend. Na het opdrogen volgde de volgende opdracht en ik kon me er gewoon niet toe zetten. Ik ben toen in bed gaan liggen en heb niks meer gedaan. Een paar uur later kwam ik beneden en begon ik me meteen te verontschuldigen. Ik had boze gezichten verwacht, maar ik werd juist toegejuicht omdat ik voor mezelf had gekozen. Dat was echt een eye-opener: ik mag zelf kiezen wat ik met mijn eigen leven wil.”
Haar twee kinderen helpen Angelique om te relativeren en voor zichzelf te kiezen. “Mijn kinderen zijn ook mijn beste spiegel. Ik bespreek soms wel met mijn kinderen dat ik me niet lekker voel. Dan zeggen ze: ‘Ja maar mam, doe dat wat jou gelukkig maakt of waar je blij van wordt.’ Dat komt wel even binnen als een negenjarige dat tegen je zegt.”
De zorg voor haar kinderen rakelt soms ook delen van haar eigen trauma op. “Ik heb als ouder bijvoorbeeld heel lang geen crème tussen de billen van mijn eigen kinderen durven smeren. Want wat als ik net als opa van die gekke gevoelens krijg? Uiteindelijk vind je daar wel een weg in, maar het heeft wel heel veel moeite gekost.”
Nu haar dochters wat ouder zijn, bouwt Angelique aan een open en zorgzame sfeer in haar gezin. “Ik weet niet wat mijn kinderen hebben meegekregen van mijn eigen trauma’s. Ik geloof er wel in dat ze dat aanvoelen. Ik probeer ze zoveel mogelijk aan te moedigen om te praten en na te denken over hun eigen gevoelens. Je hoort vaardigheden te leren van je ouders en op school om jezelf te beschermen. Als dat niet goed lukt, dan ga je een bepaalde manier zoeken om te overleven, om het jezelf makkelijk te maken. Vaak zijn dat geen gezonde patronen. Ik kan alleen maar proberen om een stabiele moeder voor ze te zijn en ze te ondersteunen een gezond verwerkingspatroon te ontwikkelen. In de periode dat het niet zo goed met me ging heb ik als moeder zeker 10.000 fouten gemaakt, maar alles wat er is gebeurd heeft me ons hier gebracht en daar ben ik f*cking trots op."
Angelique heeft het gevoel dat ook zijzelf steeds beter en rustiger met haar emoties kan omgaan, maar ziet herstel wel als een doorlopend proces dat voor iedereen anders is. “Eerst hield ik het vooral voor mezelf en stopte ik het weg. Nu ben ik rustiger en kan ik erover praten. Ik ben voor mijn gevoel wel altijd bezig met herstel, want er zijn iedere keer andere dingen die aandacht nodig hebben. Het is nooit helemaal klaar, er komt altijd wel weer iets op je pad waar je opnieuw mee moet leren omgaan. Je lost ook niets op als je wegkijkt van je negatieve gevoelens. Inmiddels weet ik in mijn hoofd wel dat ik geen gevaar meer loop, maar mijn lijf voelt dat nog niet altijd.”
Het volgen van de trainingen ‘Herstellen doe je zelf’ en ‘Wellness Recovery Action Plan (WRAP)’ bij de Herstelacademie in Venlo heeft Angelique geholpen om uit te vinden welke gezondere coping mechanismen bij haar passen. “Tijdens de WRAP maak je in groepsverband een gereedschapskoffer voor jezelf. Je beschrijft hoe je je voelt als je je goed voelt en inventariseert wat je kunt doen om je beter te voelen of juist een goed gevoel vast te houden. Dat is voor iedereen anders. Als ik me slecht voel vind ik het heel lastig om de situatie te overzien. Je kunt dan meer vertrouwen op dat actieplan, triggers en vroege waarschuwingen herkennen en een terugval voorkomen. Het helpt ook om zelf de regie te houden als het niet zo goed gaat. Je kunt bijvoorbeeld een crisisplan opstellen en beschrijven welke personen iets voor je kunnen betekenen, zodat mensen zo min mogelijk over jouw grenzen heen gaan. Het lukt me dankzij de WRAP steeds beter om op een gezonde manier te dealen met mijn angsten, bijvoorbeeld door een rondje te gaan wandelen, een boek te lezen of gewoon op tijd naar bed te gaan.”
Na de WRAP heeft Angelique de training ‘Werken met eigen ervaring’ gevolgd, eveneens aan de Herstelacademie in Venlo. Tijdens de training zagen haar trainers Kristin en Eric één van Angelique’s onontdekte talenten. “Ze vroegen of ik vrijwilliger op de Herstelacademie wilde worden en zelf trainingen wilde geven. Ik wist eigenlijk niet wat ze in mij zagen. Het was in ieder geval iets dat ik op dat moment zelf nog niet zag. Aan het begin voelde het een beetje als vroeger, toen ik met lood in de schoenen presentaties moest geven op school. Ik vond het aan het begin maar ongemakkelijk, ik dacht dat het niks voor mij was.”
Angelique volgt op aanmoediging van haar trainers zelf ook een training tot WRAP co-facilitator. “Toen ik mijn eerste les gaf, wist ik waar ik het over had. Mensen luisterden naar mij en deelden dingen met mij en toen zag ik ineens een kans voor mezelf. Ik was niet meer zo bang voor dat presenteren. Ik had vroeger een hekel aan presenteren, want ik had altijd geleerd om zo stil als een muisje te zijn, zodat die kwade dingen niet op me af zouden komen. Gelukkig heb ik dat ergens kunnen loslaten. Inmiddels geef ik ook andere trainingen binnen de Herstelacademie. Elke keer als ik nu de training geef dan heb ik het gevoel dat ik weer ietsje dieper ga. Dat helpt me ook in mijn eigen herstel.”
Bij het geven van de trainingen wil Angelique de deelnemers vooral de ruimte bieden die ze nodig hebben. Uit eigen ervaring weet ze namelijk hoe belangrijk een luisterend oor kan zijn. “Er is geen manier om een verhaal uit iemand te trekken. Mij mag iedereen altijd alles vragen. Ik ben over het algemeen heel open, maar of ik antwoord geef, zal afhangen van de persoon en de vraag. Als ik besloten heb mijn verhaal niet te delen, dan krijg je dat er niet uit.”
Ze merkt ook dat naasten of bekenden het soms moeilijk vinden om te bepalen hoe ze moeten handelen. “Er is maar één manier waarop je als buitenstaander kan bijdragen aan het herstel van iemand anders en dat is door goed te luisteren. Geen oordeel, geen adviezen, alleen maar luisteren. Laat vooral ook los dat je niet altijd direct iets kan veranderen. De ander is eigenlijk vrijwel altijd zelf aan zet, maar je kunt de ander altijd laten weten dat je hen gehoord en gezien hebt. Je moet het zelf doen, maar je hoeft het niet alleen te doen.”
Daarbij is het volgens Angelique essentieel dat we niet te snel ons oordeel vellen. “Mensen lopen heel snel met een oordeel rond. Ze denken dan dat ik er gelukkig uit zie, of vinden dat ik stoer en sterk ben, maar zo voel ik me niet altijd. Mensen zien vaak niet wat erachter zit. ‘Je bent toch op het schoolplein om je kinderen op te halen, dus het gaat toch wel gewoon prima?’ Maar zo prima gaat het soms helemaal niet.”
Ook worden er volgens Angelique vaak te snel conclusies getrokken over de oorzaken van een psychische kwetsbaarheid. “We vinden elkaar al snel een alcoholist of een drugsgebruiker, maar ik kan me niet voorstellen dat iemand ‘s ochtends wakker wordt en denkt ‘laat ik eens verslaafd worden’. Zo hebben heel veel dak- en thuislozen er ook niet bewust voor gekozen, maar zijn ze daar door pech en hun omstandigheden in verzeild geraakt.”
Als naaste of bekende moeten we volgens Angelique bewuster zijn van de impact van de manier waarop we met elkaar omgaan. “We hebben daarin zelf een belangrijke rol. Je kunt iets goeds doen door naar iemand te luisteren, maar je kunt ook iemand verder de put in duwen door iemand te negeren of overhaaste conclusies te trekken.”
In de toekomst wil Angelique haar eigen ervaringen blijven inzetten om anderen te ondersteunen. “Ik hoop dat ik andere mensen mag blijven helpen en inspireren om zichzelf beter te gaan voelen. Ik hoop dat ik mensen kan ondersteunen om buiten hun comfortzone te gaan en hun eigen pad te ontdekken. Ik denk dat ik veel mensen kan ondersteunen, de vraag is alleen waar en hoe."
"Ik zoek een plek waar ik mezelf kan en mag zijn. Ik heb ook de ambitie om iets voor mezelf te beginnen. Er ligt ook al van alles klaar, er is zelfs een website gebouwd, maar ik durf nog niet uit die comfortzone te gaan. Ik hoop dat ik er uiteindelijk aan kan bijdragen dat mensen wat liever voor elkaar gaan zijn, maar vooral ook voor zichzelf."
Openheid leidt tot openheid. Door (anoniem) jouw eigen verhaal, ervaring of tip te delen kun je nét dat extra steuntje in de rug bieden voor een ander. Welke boodschap zou jij willen delen in onze Open Up-box? De mooiste reacties zie je terug op onze website.
Wij maken gebruik van cookies.
Limburg Openhartig is een initiatief van 14 gemeenten in Noord- en Midden Limburg. De campagne is gericht op het creëren van gelijkwaardig contact tussen mensen met en mensen zonder psychische kwetsbaarheid én geeft daarbij praktische handvatten. Daarmee draagt Limburg Openhartig bij aan wederzijds begrip en een Limburg waarin iedereen mag meedoen.
© 2024 Openhartig Limburg
|
Privacy|
Cookie-instellingen |Design and creation by Studio Zondag x Appart
